ŻYWIENIE W NADCZYNNOŚCI TARCZYCY

Nadczynność tarczycy jest zaburzeniem polegającym na nadmiernej produkcji hormonów tarczycy: trójjodotyroniny i tyroksyny. Objawami nadczynności tarczycy jest zwiększona przemiana materii, chudnięcie, kołatanie serca, rozdrażnienie, biegunki. Do najczęstszych przyczyn rozwoju nadczynności należy choroba Gravesa i Basedowa o podłożu autoimmunologicznym lub guzki tarczycy. Nadczynność tarczycy to jedna z najczęściej występujących chorób tarczycy, cierpi na nią 1-2% Polaków. Najczęściej dotyka kobiet, a szczyt zachorowań występuje w wieku 20-40 lat.

Ze względu na zwiększoną przemianę materii, osobom z nadczynnością tarczycy zaleca się dietę wysokokaloryczną, by uniknąć niedożywienia lub normokaloryczną w przypadku hormonalnego wyrównania nadczynności. Zaleca się spożywanie regularnych posiłków, a w przypadku diety wysokokalorycznej włączenie produktów takich jak orzechy, suszone owoce, oleje roślinne. W przypadku farmakologicznego wyrównania nadczynności tarczycy zalecany jest powrót do diety normokalorycznej w celu uniknięcia nadwagi i otyłości.

Podstawowe założenia diety

• Energetyczność diety – nadczynność tarczycy związana jest z utratą masy ciała, dlatego zaleca się wysokoenergetyczną w przypadku niedowagi lub dietę normokaloryczną dla osób z prawidłową masą ciała.

• Białko powinno stanowić 12-15 % wartości energetycznej. Dobrym źródłem białka są chude mięsa, ryby, jaja, suche nasiona roślin strączkowych. Zaleca się wyższą podaż białka w przypadku osób z ubytkiem masy ciała.

• Tłuszcz powinien stanowić 20-35% wartości energetycznej diety. Zaleca się tłuszcze pochodzenia roślinnego, ze względu na potrzebę dostarczenia odpowiedniej ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 o działaniu immunostymulującym. Należy włączyć do diety tłuszcze w formie: oleju lnianego, rzepakowego, oliwy z oliwek, orzechów włoskich, awokado.

• Węglowodany powinny stanowić 50-70 % wartości energetycznej diety. Dobrym źródłem są pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa, owoce.

• Błonnik pokarmowy powinien być dostarczany w ilości 20-40 g na dobę.

Składniki mineralne i witaminy w diecie przy nadczynności tarczycy

JOD – zbyt duże ilości tego pierwiastka w diecie mogą nasilać dolegliwości, więc osoby z nadczynnością tarczycy nie powinny przekraczać zalecanej dawki. Do najczęstszych przyczyn nadmiaru jodu w diecie należy zbyt duże spożycie produktów takich jak: sól kuchenna, algi morskie, ryby morskie.

WAPŃ I WITAMINA D3 – Osoby z nadczynnością tarczycy mają zwiększone ryzyko rozwoju osteoporozy, dlatego ich dieta powinna być bogata w odpowiednią ilość wapnia i witaminy D. Dobrym źródłem wapnia jest mleko zwierzęce oraz roślinne wzbogacane w wapń, produkty mleczne, sardynki, migdały, mak, suszone figi.

MAGNEZ – jednym z objawów nadczynności tarczycy może być rozdrażnienie i nerwowość, dlatego warto zadbać o to, by dieta bogata była w magnez. Pierwiastek ten wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego, więc może łagodzić objawy takie jak nerwowość. Do produktów bogatych w magnez możemy zaliczyć: produkty pełnoziarniste, nasiona słonecznika, migdały, kaszę gryczaną, orzechy.

WITAMINA B1 – podobnie jak magnez wspomaga pracę układu nerwowego. Dobrym źródłem tej witaminy są: pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona słonecznika, orzechy, mięso.

POTAS – pierwiastek ten korzystnie wpływa na pracę serca i może łagodzić kołatanie serca. Dodatkowo, osoby cierpiące na nadczynność tarczycy często zmagają się z biegunkami, podczas których dochodzi do strat potasu. Dobrym źródłem potasu są pomidory, banany, ziemniaki, suszone morele, pestki dyni.

ANTYOKSYDANTY – witamina C, E, betakaroten, polifenole wzmacniają układ immunologiczny.

Przykładowy jadłospis 1800 kcal

Śniadanie I:

Jajecznica z 2 jaj z pomidorami i pieczywem

• chleb żytni razowy – 2 kromki
• pomidor – 1 sztuka
• olej rzepakowy – ½ łyżki
• jaja kurze (całe) – 2 sztuki
• masło extra – 1 łyżeczka

Posmarować chleb masłem. Usmażyć jajecznicę na rozgrzanym oleju. Pokroić pomidora. Podać jajecznicę z chlebem i pomidorem.

Śniadanie II:

Brzoskwinia z serkiem homogenizowanym

• płatki owsiane – 1 łyżka
• miód pszczeli – ½ łyżki
• brzoskwinia – 1 sztuka
• serek chudy homogenizowany – 200g

Brzoskwinię pokroić w ósemki. Dodać naturalny serek homogenizowany, miód i płatki.

Obiad:

Dorsz duszony w porach z brokułem i pomidorową kaszą jaglaną

• dorsz (filety bez skóry) – 100g
• kasza jaglana – 4 łyżki (60g)
• oliwa z oliwek – 1,5 łyżki
• pestki dyni – 1 łyżka
• cytryna – ½ sztuki
• koncentrat pomidorowy (30%) – 1 łyżka
• por – 1 sztuka
• brokuł – 125 g

Rybę doprawić, polać oliwą, obłożyć plastrami cytryny, a następnie wyłożyć do naczynia żaroodpornego. Pora pokroić i dodać do ryby. Całość piec około 30 minut w 180 stopniach. Kaszę ugotować do miękkości, dodać przecier i doprawić. Brokuł ugotować na parze. Rybę podać z ugotowaną kaszą i brokułem, posypaną pestkami dyni.

Podwieczorek:

Koktajl kokosowo-bananowy

• banan – 1 sztuka
• mleko kokosowe bez cukru – 150g
• cynamon – ½ łyżeczki

Zmiksować składniki.

Kolacja:

Pierś z kurczaka w sezamie z sałatką

• filet z piersi kurczaka (bez skóry) – 100g
• mielona słodka papryka – 3 szczypty
• pieprz czarny mielony – 3 szczypty
• sól (biała) – szczypta
• olej rzepakowy – ½ łyżki
• sezam – 1 łyżka
• sałata – dowolna ilość
• pomidor – 1 sztuka
• ogórek – 1 sztuka
• oliwki – 4 sztuki
• oliwa z oliwek – 1 łyżeczka

Pierś doprawić solą, pieprzem i słodką papryką w proszku, a następnie obtoczyć w sezamie. Rozgrzać olej na patelni i usmażyć na złoty kolor, około 2 minuty z każdej strony. Warzywa pokroić, wymieszać z sałatą, oliwkami i oliwą, doprawić wedle uznania. Zjeść z kawałkami kurczaka.

Artykuł przygotowała: Dominika Tuora-Szost – dietetyk